Psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie zijn gebaseerd op de theorie van Freud, maar ook op moderne hedendaagse psychoanalytische theorieën en inzichten. Mensen worden in hun belevingen en in hun doen en laten gestuurd door motieven waarvan ze zich vaak niet bewust zijn. Ervaringen in de vroege jeugd maar ook latere ervaringen, hebben veel invloed op hoe mensen zich ontwikkelen. Het is bekend dat mensen in hun leven onbewust steeds dezelfde patronen in belevingen en gedragingen herhalen, zelfs wanneer dat vervelende gevolgen heeft.